Tuesday, November 27, 2007

KAPADAGUSAN KAN SATONG PAG-ARADAL NIN BIKOL

Sa liwat boot kong ipagirumdom na an kayamanan nin sarung tawo naaraman niato bako sana sa saiyang sinublian kondi idtong nakasaray asin ginagamit niya aro-aldaw. Padagoson niato an pagpauswag kan mga tataramon arug kan sa Rinconada asin iba pang olay alagad an tataramon na Bikol papagdanayon niato.

Palaen kan Bikol na Passion, dakol kitang tinatagong kayamanan alagad huli ta sa suruway na pagtobod habo akoon kan saru an ginibo kan saiyang kahimanwa. An pagkaka-iba kan pagtubod saru sa nakakapugol kan kauswagan kan satong tataramon. Kan taon 1925 nagpaluwas an Philippine Bible Society nin Bikol na Bibliya kun saen nasusurat sa tataramon na masasabotan kan gabos na Bikolano, alagad huli ngani sa pagpapangalad sa pag-basa kan Biblya kaito kan Romano Katoliko bibihira o takot na magbarasa kan nasabing libro. Paglihis kan panahon nagkaigwa nin mga manlaen-laen na pagsasaBikol kan tataramon nin Dios.

Kaidtong ako nag-aadal pa kan mga ginibo ni Jose Rizal dai akong pakilabot huli ta Tagalog an pigbabasa asin tangani sanang makapasar, alagad kun mabasa nindo an binikol ng Noli Me Tangere nin Jose Figueroa, mamatean mo an lambang tataramon na boot ipaabot ni Rizal sa satuya. Dakulaon an pagkaka-iba kan binikol sa Tagalog.

Sa pag-mawot na magka-igwa man nin babasahon an mga Katoliko si Rev. P. Remigio Rey Kura Paroko kan Ligao, Albay Binikol an Santo Evangelio ni JesuKristo kan taon 1949. Boot ko palan ikahiras asin itama na kaidto pang mga taon 1880 igwa na nin libro nin mga sermon an mga padi kaidto asin kun mabababasa sana nindo daing Bikolnon na dai makakasabot kaini. Igwa ako nin kopya kan nasabing libro na nagtatarakdag na an mga dahon huli sa kahaloyan.

Kadakol kitang mga parasurat na Bikolnon alagad an kahuron ninda anas nga dayuhan ta puro English an ginagamit na tataramon. Papano na palan an mga Bikolnon. Tutukduan mo nin tamang pagsurat alagad English ang ginagamit mong tataramon papano kang masabutan, bako man anas tataong mag-English, garu man sana pagtukdo na maglangoy an sarung aki sa daga bakong sa tubig.

Arugon niato an mga Visaya asin an mga Ilokano, may sadiri sindang mga babasahon na sadiri ninda, kita ano? Oragon? Iyo, ta an totoong boot sabihon, putikon. Nakakasupog man alagad may magiginibo pa kita, dai sana niato pag-isipon an sadiri, alagad an magigibo sa banwa.

Sa masunod dadagdagan ko pa. Dios mabalos.